Thứ Hai, 28 tháng 1, 2013

CÂU HÒ BẢ TRẠO


            Huỳnh Văn  Cát 

Nhà giáo Huỳnh Văn Cát và Nhà thơ Nguyễn Giúp

Hát “bả trạo” Quảng Nam còn có tên hát xạo. Hát xạo để vui cửa vui  nhà, để nụ  cười sãng khoái nở trên đôi môi thơm nồng mùi thuốc lá gò nổi nguyên  trinh.
Hát  “ba trạo” có  nhiều câu  rất tục ( thông  tục) và  cũng  có  nhiều  câu  rất thanh.
Cái không gian thơ mộng dưới ánh trăng vàng có lũy  tre xanh của ngày xa xưa  ấy đã và đang đi vào dĩ vãng! Nhưng cái hồn của của  nghệ sĩ dân gian vẫn rạng  ngời thể phách tinh anh qua câu hò lắng đọng.
Trăng tròn vàng vạnh rải dát vàng huyền ảo lung linh. Trai gái công khai ghẹo nhau. Cô nàng tuổi tròn đôi tám, nước  da bồ  quân, môi đỏ thơm nồng trầu xanh - cau tươi - vôi  trắng, mắt long lanh nhìn chàng trai đang say  mê tài sắc của  nàng, cất giọng bông  đùa:
Chàng ra  làm  chi  mà  mỗi  tháng  mỗi  ra
Chàng  ra  một  bận thì  thiếp khổ  ba  bốn  ngày
Nhanh như tia chớp, chàng:
Anh ở  trong  nớ  anh  mới ra
Cha mẹ  em có nhắn biểu  ông bà em  vô chơi.
Thâm thúy sao! ở trong  cái nớ có cha mẹ em chớ  đâu phải gì riêng anh?
Đương nhiên là vậy nhưng cô gái má lúm đồng tiền  lúng liếng vẫn tỉnh  bơ:
Hai bên thì  cỏ  mọc  rậm rì
Ở  giữa có  cái  khe nước  chảy  hỏi anh  đi  đừơng  nào?
Tiếng vỗ tay vang dội - tiếng cười  giòn tan - tiếng trầm trồ râm ran ồn lên sôi  động cả góc trời, rồi bỗng nhiên chùng xuống, rồi đột ngột lặng im để lắng nghe câu đối  lại:
Hai  tay anh  ôm chặt  hai  quả  đào
Dưới khe nước chảy, anh cắm sào  anh  nhảy  qua.
Dùng hình ảnh thiên nhiên thanh thoát để diễn đạt cái thanh cao thông  tục của đời thường sao mà  tài hoa đến  thế!
Ông bà ta, thiếu chữ - thừa  thông  minh, không biết phép tu  từ  ẩn dụ là  gì, không học trường viết văn nào hết, mà xuất khẩu  thành  thơ trong mọi tình huống.
Phải chăng ngôn từ chỉ là cái ngọn, cảm xúc mới là cái gốc? Gốc cảm xúc ăn sâu vào đất chất liệu trữ tình nên ngọn ngôn từ sum sê xanh tươi đỏ hồng hoa lá sừng sững trên sườn non  cao.
Đúng! Văn học dân gian là  nguồn  sữa  mẹ.


(Giao Thủy, những ngày giáp Tết Quí Tị)

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét